2024-yilning birinchi choragida O‘zbekistonga transchegaraviy pul o‘tkazmalari hajmi oshdi. Bu haqda 25-aprel kuni bo‘lib o‘tgan matbuot anjumanida Markaziy bank raisi Mamarizo Nurmuratov ma’lum qildi.
Rossiyadan O‘zbekistonga pul o‘tkazmalari hajmi bosqichma-bosqich kamayishi kuzatilmoqda, deyiladi Jahon banki hisobotida. O‘tkazmalar miqdoridagi kamayish Rossiyadagi o‘zbekistonlik mehnat muhojirlari soni qisqargani, so‘m kursining rublga nisbatan mustahkamlangani va rubl inflyatsiyasi bilan izohlangan.
“Gazeta.uz”ga Brio Group (Oson) MB qo‘llagan jarima yuzasidan izoh berdi. Shuningdek, to‘lov tashkilotlari 5-sentabrdan transchegaraviy tranzit operatsiyalar taqiqlanishi haqida ogohlantirilgani aytildi. Kompaniya MBdan millionlab mijozlarga ta’sir qiluvchi masala bo‘yicha shaffof muloqot tashkil etishni so‘rayapti.
Rossiya rublining qadrsizlanishi Rossiyadan O‘zbekistonga pul o‘tkazmalari hajmiga, shuningdek, o‘zbekistonlik eksportyorlar daromadiga salbiy ta’sir qiladi, deya ma’lum qildi Markaziy bank rahbari Mamarizo Nurmuratov.
“Yunistrim” O‘zbekistonda odatdagidek ishlashda davom etishini ma’lum qildi. Shuningdek, kompaniya O‘zbekistonga pul o‘tkazmalari limitini oshirdi. 20-iyul kuni AQSh bu to‘lov tizimiga xizmat ko‘rsatuvchi bankka qarshi sanksiya joriy qilgandi va keyin O‘zbekistonning 5 ta banki “Yunistrim” bilan ishlashni to‘xtatgandi.
Jahon banki 2023-yilda pul o‘tkazmalari o‘sishi sekinlashishini bashorat qilmoqda. Bu, ayniqsa, Yevropa va Markaziy Osiyoda yaqqol seziladi, deb hisoblaydi ekspertlar.
O‘zbekiston Markaziy banki shubhali operatsiyalar ro‘yxatini kengaytirdi. Endi ular orasida 30 kun ichida mobil ilova orqali kartadan boshqa karta yoki elektron hamyonga BHMning 500 baravari (150 mln so‘m) va undan ortiq miqdorda pul o‘tkazish ham bor.
2022-yilda O‘zbekistonga rekord darajada -16,9 mlrd dollar pul o‘tkazmalari kelib tushdi, bu 2021-yilga nisbatan 2,1 barobar ko‘pdir. Bu mablag‘larning katta qismi Rossiyadan. O‘zbekistondan boshqa davlatlarga 2,1 mlrd dollarlik xorijiy valyuta jo‘natilgan.
Ayrim banklar $1000 dan ortiq valyutani yechib olishda ularning kelib chiqish manbalarini so‘ray boshladi. MB raisi buni naqd valyuta yetkazib beruvchi Nyu-York bankining talabi bilan izohladi. Shuningdek u, o‘tkazmalarning 60 foizi nega $10 ming yoki undan ko‘proq qiymatdagi tranzaksiyalar ekanini tushuntirdi.
Rossiya o‘zbekistonlik valyuta chayqovchilari ayriboshlovchi joyga aylandi, deb xabar bermoqda Rossiya OAV. O‘zbekistonliklar rublga o‘zbek so‘mini xarid qilib, so‘ngra dollarga almashtirib, RFga olib kelib, bu yerda yana rublga almashtirishmoqda. Bunday operatsiyalardan bir necha kunda 6% gacha foyda olish mumkin.
O‘zbekistonda iyun oyidagi xorijdan pul o‘tkazmalari miqdori rekordni yangilab, 2,34 mlrd dollarni tashkil qildi. Mazkur ko‘rsatkich o‘tgan yilning mos davriga nisbatan qariyb 3,25 martaga ko‘p.
Hozirda Rossiyada Markaziy Osiyodan 4 millionga yaqin, jumladan, O‘zbekistondan — qariyb 2 million mehnat migrantlari faoliyat yuritadi. XMTning qayd etishicha, Rossiya iqtisodiyotining qisqarishi migrantlarning daromadlari va ularning mamlakatlaridagi iqtisodiy vaziyatga salbiy ta’sir ko‘rsatishi muqarrar.
Jahon banki prognoziga ko‘ra, Rossiyaga qarshi sanksiyalar va Ukrainadagi inqiroz MDH davlatlari, shu jumladan O‘zbekistonda pul o‘tkazmalarining qisqarishiga olib keladi. Shuningdek, 2022 yilda Rossiya YAIM tushishi va rublning dollarga nisbatan qadrsizlanishi migrantlarning bandligi va daromadlarini kamaytirishi mumkin, bu esa MDHda qashshoqlik muammosini yanada kuchaytiradi.
2022-yilning birinchi choragida O‘zbekiston aholisining real daromadlari o‘sishi 3,3 foizgacha sekinlashdi. Ushbu ko‘rsatkich 2021-yilda 7,7 foizga teng bo‘lgandi. Aholining daromadlar tarkibida pul o‘tkazmalarining ulushi kamaydi. Shu bilan birga, aholi jon boshiga umumiy daromad 3,2 mln so‘mgacha ko‘tarildi.
Jahon banki hisob-kitoblariga ko‘ra, Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi oqibatlari O‘zbekistonda iqtisodiy o‘sish darajasini 3,6% gacha sekinlashtiradi, inqirozgacha bu ko‘rsatkich 6% ga baholangan edi. Ayni paytda xomashyo eksportidan olinadigan daromadlar va xususiylashtirishdan tushumlarning nisbatan yuqoriroq bo‘lishi pul o‘tkazmalariga qaram bo‘lgan uy xo‘jaliklarini moddiy jihatdan qo‘llab-quvvatlash maqsadlaridagi yuqori ijtimoiy soha xarajatlarini qoplaydi, pul o‘tkazmalari qisqarishi va mehnat migrantlarining uylariga qaytishi ortidan mamlakatda kambag‘allik darajasi keskin o‘sishining oldini oladi.
Mart oyining birinchi yarmida Rossiyadan pul o‘tkazmalari hajmi o‘tgan yilga nisbatan sezilarli darajada kamaydi, dedi Markaziy bank raisi Mamarizo Nurmuratov. U pul o‘tkazmalarining qisqarishi aholi daromadlari va ularning kredit to‘lash qobiliyatiga ta’sir qilishi mumkinligini tan oldi.
Rossiyada Visa va Mastercard to‘lov tizimlari hamda Western Union platformasi o‘z faoliyatini to‘xtatdi. Rossiyadagi o‘zbekistonliklar vatanga pul yuborish uchun hozirda qaysi xizmatlardan foydalanishlari mumkin? «Gazeta.uz» ushbu masala yuzasidan bir nechta banklardan izoh oldi.
Jahon bankining yangilangan prognozlariga ko‘ra, 2022 yilda Markaziy Osiyo mintaqasiga xorijdan pul o‘tkazmalari hajmi 25% ga qisqarishi kutilmoqda. Mazkur tendensiya Rossiya-Ukraina o‘rtasidagi siyosiy ziddiyatlar sabab Rossiyada iqtisodiy faollikning pasayishi va rubl kursining keskin qulashi bilan izohlangan. O‘zbekistonga xorijdan pul o‘tkazmalari hajmi 2022 yilda 21% ga qisqarishi kutilmoqda.
O‘zbekistondagi bir qator banklar Rossiyadan pul o‘tkazmalari tizimi faoliyatida uzilishlarga duch keldi. Markaziy bank tijorat banklar ularning uzluksiz ishlashi uchun chora-tadbirlar ko‘rayotgani, muqobil xizmatlar mavjudligini ma’lum qildi.
Apelsin raqamli banki xabariga ko‘ra, rublda pul mablag‘larini yuborish va qabul qilish yuqori volatillik sababiga ko‘ra vaqtincha cheklangan. VISA, Mastercard va Western Union pul o‘tkazmalari odatdagi tartibda ishlamoqda.
Qo‘shimcha imkoniyatlarga ega bulish uchun saytda ro‘yxatdan o‘ting